Zorginstelling Carinova is bezorgd over jongeren die een mantelzorgtaak uitvoeren. Maar liefst 1 op de 4 jongeren is mantelzorger. Dat zijn er schokkend veel en vaak lijken ze onzichtbaar. Onder jonge mantelzorgers zijn jongeren die langdurig zorgen voor (meestal) een gezinslid. Dit kan een broertje of zusje zijn, maar sommigen zorgen ook voor hun ouders.

Rinie van der Hoek, werkzaam bij Carinova Hardenberg als consulent voor jonge mantelzorgers, organiseert al meer dan 15 jaar weekenden en ontmoetingen voor jonge mantelzorgers. Ook dit jaar gaat ze weer op pad met de jongeren. Rinie vertelt dat dit geen keuze is: ‘Het overkomt je en het sluipt er vaak bij in. Deze kinderen moeten hun leven bouwen om het zorg verlenen voor een ander. Het is belangrijk dat we aandacht aan hen geven, omdat er vaak niet aan jonge mantelzorgers wordt gedacht. Vaak zijn mensen zich bewust van het zieke kind of de zieke ouder, maar slaan ze het gezonde kind over.’

Op langere termijn ziet Rinie dat deze kinderen minder goed voor zichzelf leren opkomen. Ook buiten de deur passen ze zich makkelijk aan en hebben ze de neiging om zichzelf te vergeten. Wanneer je als kind een broertje of zusje met een beperking hebt, krijgt dit kind vaak de meeste aandacht, maar moet het andere kind continu rekening houden met de ander en zichzelf wegcijferen. Dit wordt versterkt doordat er vaak niet over het mantelzorgen wordt gepraat, wat al helemaal het geval is wanneer het gaat om bijvoorbeeld psychische problematiek. Rinie vertelt: ‘Een jongere zei ooit tegen mij: ‘Het voelde zo vanzelfsprekend om in plaats van te voetballen te zorgen.’ Zelfs de keuze om te gaan studeren kan eronder lijden, omdat de verantwoordelijkheden van thuis blijven roepen. De psychische belasting van het mantelzorgen is vaak groter dan mensen doorhebben. Gelukkig heeft de overheid sinds een aantal jaar kunnen organiseren dat studerende mantelzorgers minder lesuren hoeven te volgen vanwege de taken van thuis.

Het weekend dat Rinie van der Hoek organiseert richt zich op kinderen uit het voortgezet onderwijs. De jongeren kennen elkaar aan het begin bijna niet. Wat Rinie zo mooi vindt, is dat ze binnenkomen als individu, maar als groep weer uit elkaar gaan. Er zijn ook altijd jongeren die in de zorgtaak blijven zitten, maar gedurende het weekend leren ze langzaamaan te ontspannen. Rinie: ‘We doen allemaal leuke dingen en de activiteiten zijn heel divers. We organiseren bijvoorbeeld een spooktocht, een zeskamp en we doen ook creatieve dingen. Het weekend wordt ieder jaar ondersteund door studenten van het Alfa College. Zij verzorgen het eten en begeleiden activiteiten. De kinderen hoeven dan voor een weekend even niks te doen en dat is best wel wennen voor ze.’ Precies dat illustreert het belang van een weekend als deze: de mantelzorgers zijn er even uit en hoeven niet te zorgen voor een ander. Daarbij komen ze in contact met anderen die begrijpen waar ze tegenaan kunnen lopen. Rinie heeft in de afgelopen jaren mooie vriendschappen zien opbloeien. Deze vriendschappen werken ook preventief voor latere problemen. “

Een vierde van de jonge mantelzorgers loopt het risico om later psychische problemen te ontwikkelen. Waardevolle contacten kunnen dit risico aanzienlijk verkleinen. Daarnaast is het ook goed om vaak te vragen hoe het met deze jongeren gaat, vertelt Rinie. ‘Een jonge mantelzorger vertelt niet vanuit zichzelf hoe het gaat zonder dat deze vraag gesteld wordt. Wanneer ze kunnen praten over wat hen bezighoudt, leren ze dat dat kan helpen. Zorgen delen kan zorgen schelen.’

Auteur: Judith Odink