De wekelijkse gang naar de kerk is al lang geen gewoonte meer. Waar vroeger op de zondagmorgen nog massa’s mensen te voet, midden op straat lopend, en zwart gekleed ter kerke gingen, is deze traditie tegenwoordig vrijwel geheel uit het straatbeeld verdwenen. Kerken hebben er concurrenten bij gekregen: op zondag kun je ook winkelen of naar de voetbal. En de jonge garde benut deze tijd graag om uit te slapen, zeker de jeugd die op zaterdagavond is wezen stappen en veelal diep in de nacht is thuisgekomen. 

De kerken hebben het moeilijk, ook in Dalfsen, Ommen, Hardenberg en Twenterand, waar de inwoners zich traditioneel sterk kerk verbonden voelen met hun kerk. Het kerkbezoek neemt af en de inkomsten dalen. De uitgaven nemen daarentegen enorm toe. Financieel wordt het steeds moeilijker om de zware lasten te dragen, zoals de kosten voor energie en onderhoud. En de vooruitzichten voor zowel de korte als de lange termijn lijken ronduit somber. Sommige kerkbesturen stellen zich al de vraag wat er in de toekomst met hun kerkgebouw moet gebeuren, zoals onlangs in Lemelerveld. Betreft het een monument dan is het voortbestaan van het gebouw in ieder geval verzekerd en is er geen reden om tot sloop over te gaan. Maar in andere situaties zijn kerken omgebouwd tot appartementencomplexen of commerciële ruimten. Op die manier is dan tenminste de buitenkant van dat (vaak beeldbepalende) gebouw behouden gebleven.

Voor wie dan toch nog iets aan zijn geloof wil doen maar geen zin heeft om naar de kerk te gaan is de online-kerkdienst een uitkomst. In de coronatijd hebben veel kerken gezorgd voor een videoverbinding met de kerkgangers thuis. Deze afstandelijke wijze van geloofsbeleving mag zich, tegen de mainstream in, wél op toegenomen populariteit verheugen, want het online-kerkbezoek is flink gestegen, zo blijkt uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat is natuurlijk mooi voor een deel van de geloofsgemeenschap, maar, helaas voor de vele predikanten, is het aantal lege plekken tijdens de kerkdiensten daardoor alleen maar toegenomen.

Hoe het tij te keren? In sommige kerken wordt geprobeerd om met popmuziek de jeugd aan zich te binden, anderen zetten in op gezelligheid en ontspanning. Tot een massale toeloop heeft dat nog niet geleid. Ds. Hazeleger, predikant in Westerhaar, ziet dat mensen vaker buiten de kerk op zoek gaan om zijn geloof te beleven. “Spiritualiteit is denk ik wel in. Maar ook bepaalde grote megakerken die meer inspelen op gevoel en ervaring, zoals Mozaïek, trekken mensen aan uit traditionele kerken.”

Kerkbezoek is vooral een zaak van ouderen geworden. De jeugd staat niet massaal te trappelen om al die lege plekken op de houten kerkbanken in te nemen. Het ‘ouderwetse’ imago draagt ook al niet bij om jongelui weer enthousiast te maken. Voorwaar geen eenvoudige opgave voor de kerkelijke bestuurders.